De nieuwe ISO 16890 classificatie
De nieuwe ISO 16890, revolutie in filter classificatie
Afscheid van de EN 779
De nieuwe testnorm ISO 16890 voor het testen en classificeren van filters zal tegen eind 2016 de EN 779 vervangen, met een overgangsperiode van 18 maanden. Deze nieuwe methode voor het classificeren van luchtfilters betekent een ware verschuiving. In de toekomst zal er een filterefficiëntie worden bepaald voor de deeltjesklassen PM1, PM2,5 en PM10, die ook door de Wereldgezondheidsorganisatie en milieu-instanties worden gebruikt als evaluatieparameters. Met deze criteria kunnen gebruikers in de toekomst beter kiezen welk filter het beste past bij hun individuele wensen.
Beperkte informatieve waarde van EN 779
De belangrijkste kritiek op de EN 779-clasificatie was dat deze in de praktijk niet relevant was. Volgens deze standaard werd de efficiëntie van luchtfilters beoordeeld op basis van een gemiddelde over een lading synthetische laboratorium stof, genaamd ASHRAE-stof. Dit gold echter uitsluitend voor deeltjes met een doorsnee van 0,4 µm. In de praktijk worden filters blootgesteld aan deeltjes van verschillende grootten. Daarom hadden testresultaten uit het laboratorium slechts een zeer beperkte voorspellende waarde voor de werkelijke prestaties van een luchtfilter in een filtersysteem.
Door het beperkte bereik van EN 779 kon het bijvoorbeeld gebeuren dat een filter een lage initiële efficiëntie had en toch de vereiste gemiddelde efficiëntie van F7 haalde voor deeltjes van 0,4 µm. Als het filter voldoende stof opving, zorgde deze lading voor een sterke toename van de efficiëntie. Onder normale omstandigheden zou dit filter echter anders werken. De efficiëntie zou gewoonlijk constant blijven tijdens lading met atmosferisch stof, of zelfs licht achteruitgaan. Daarom wordt met de nieuwe ISO-standaard de stofvangst capaciteit van een filter beoordeeld zonder stoflading in het laboratorium.
Compleet spectrum met ISO 16890
Met de introductie van de nieuwe standaard ISO 16890 wordt meer rekening gehouden met de werkelijke omstandigheden. In plaats van alleen te letten op deeltjes van 0,4 µm, zoals voorheen, wordt er nu een bereik van 0,3 tot 10 µm gehanteerd om de stofvangst capaciteit te bepalen voor de deeltjes PM1, PM2,5 en PM10. In de toekomst krijgt een filter de classificatie van bijvoorbeeld ISO ePM10 80%. Met andere woorden, het vangt 80% van de PM10-deeltjes. De "e" staat voor efficiëntie in combinatie met klasse van stofdeeltjes, bijvoorbeeld PM10.
Filtertestprocedure ISO 16890
De testprocedure van de nieuwe standaard ISO 16890 begint met een meting van de fractionele efficiëntiecurve van een luchtfilter voor deeltjes met een grootte van 0,3 tot 10 µm. Daarna wordt het filter in een atmosfeer met isopropanol damp geplaatst om te beoordelen in hoeverre de deeltjesfiltering is gebaseerd op elektrostatische mechanismen, en ten slotte wordt de fractionele efficiëntiecurve nogmaals gemeten. Uit de hoofdwaarde van de twee fractionele efficiëntiecurven wordt de efficiëntie voor ePM1 berekend voor deeltjes tot 1 µm, ePM2,5 voor deeltjes tot 2,5 µm en ePM10 voor deeltjes tot 10 µm. Daarnaast wordt de minimale efficiëntie ePM1, min en ePM2,5, min berekend uit de fractionele efficiëntiecurve die werd gemeten na de behandeling met isopropanol.
Op basis van deze efficiëntiewaarden worden de filters ingedeeld in vier groepen. Een eerste vereiste voor elke groep is dat een filter minimaal 50% van de deeltjes van een bepaalde grootte afvangt. Als een filter bijvoorbeeld meer dan 50% van de PM1-deeltjes afvangt, wordt het aangemerkt als een ISO ePM1-filter. De betreffende efficiëntie wordt dan genoteerd, afgerond naar het dichtstbijzijnde vijftal. Voortaan zullen we dus verwijzen naar bijvoorbeeld een ISO ePM1 55%-filter. De classificatie volgens de normen van de oude EN 779 of ASHRAE 52.2 bestaat dan niet meer. Behalve voor fijn filters wordt de nieuwe ISO-standaard gebruikt voor de grof filters met de code ISO grof: dat zijn filters die minder dan 50% van het PM10-stof afvangen.
F7 wordt ISO ePM1 50% tot 65%
In welke categorie filters worden ingedeeld volgens de nieuwe standaard, hangt af van hun eigenschappen en wordt per geval apart vastgesteld. Het ziet ernaar uit dat de meeste F7-filters die nu op de markt zijn, volgens de nieuwe ISO-standaard zullen worden beoordeeld tussen ISO ePM1 50% en 65%. In veel gebouwen met ventilatie-installaties is echter de PM10 de meest relevante deeltjesgrootte. Het doel is hier een efficiëntie van minimaal 80-90% te behalen. Dit kan worden verwacht van de meeste F7-filters, maar kan ook worden bereikt met sommige M6-filters.